“Kış lastiği zorunluluğu” 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 65/A Maddesi ile yürürlüğe girmiştir. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca da 01 Nisan 2017 yılında Resmi Gazetede “Kış Lastiği Kullanma Zorunluluğu İle İlgili Usul Ve Esaslar Hakkında Tebliğ” yayınlanmıştır. Bu Tebliğ; eşya ve yolcu taşımak amacıyla ülkemiz karayollarında seyreden ve Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından tescil edilmiş olan motorlu araçlar ile yabancı plakalı araçların kış lastiği kullanma zorunluluğuna ilişkin usul ve esasları kapsamaktadır. Karayollarında seyreden tüm motorlu araçların, kış aylarında yaz lastiklerinden farklı olarak kış lastiği kullanması gerekmektedir. Kış lastiği kullanmak; hem yasal prosedürleri karşılamak hem de can ve mal güvenliğimiz için kış aylarında önemli bir tedbirdir. Dört mevsimden Kış aylarında yağmur, kar ve soğuk gibi etkenler, yolların ıslanmasına ve buzlanmasına neden olur. Aynı zamanda bu etkenler, araçlarda kullanılan lastiklerin ana malzemesi olan kauçuk üzerinde de sertleşme gibi durumlara yol açar. Dolayısıyla kış aylarında araç kullanmak riskli hale gelir. Bu riskleri ortadan kaldırmak için ise zorunlu kış lastiği uygulaması vardır. Çünkü soğuktan çok etkilenmeyen kış lastikleri, ıslak ve buzlu zeminlerde yol tutuşuna katkı sağlar. Bu riskleri ortadan kaldırmak için ise zorunlu kış lastiği uygulaması vardır. Çünkü soğuktan çok etkilenmeyen kış lastikleri, ıslak ve buzlu zeminlerde yol tutuşuna katkı sağlar. Kışın güvenli sürüş sağlayan bu uygulamayla ilgili “Kış lastiği ne zaman zorunlu, neden önemli, 4 mevsim lastik kış lastiği yerine geçer mi?” gibi soruların cevaplarını ve kış lastiği hakkında, hazırladığımız bu yazıda bulabilirsiniz.
Klasik lastiklere göre daha farklı özelliklere sahip olacak şekilde üretilen kış lastikleri, mevsimin yollarda yarattığı olumsuzluklara karşı aracın dirençli olmasını sağlar.
Zorunlu kış lastiği takma tarihleri, idari olarak 1 Aralık 2015’te alınan karar sonrası ve 2017 yılında önce KHK Ve 2018 yılında da kanunla, her yıl 1 Aralık – 1 Nisan ayları arası olarak belirlenmiştir.
Kış havası başlamadan önce, mutlaka kış lastiklerinin takılmış olması gerekir. Temel kural şudur: Nefes verdiğinizde nefesinizi sürekli olarak görebiliyorsanız, kış lastiklerinin takılma zamanı gelmiştir.
Kış lastiği uygulaması, şehirler arası yolcu ve yük taşıyan tüm araçlar için trafik güvenliğinin olumsuz etkilendiği 1 Aralık - 1 Nisan tarihleri arasını kapsayan dört aylık süre boyunca zorunludur.
Kış lastiği takma zorunluluğunun bitiş tarihi, mevsim koşullarına bağlı olarak 1 ay uzatılabilir. Dolayısıyla normalde “Kış lastiği ne zaman çıkarılır?” sorusunun “1 Nisan” olan cevabı da her yıl değişime uğrayabilir. Uzatma işlemi Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı veya bulunduğunuz ilin valilik makamı gibi idari kurumları tarafından duyurulabilir. Ülke sınırları içerisinde seyreden yabancı plakalı ticari araçlar için de zorunluluk vardır.
Tüm araçlara mal ve can kaybını önlemek için kış lastiği önerilse de hususi araçlar için herhangi bir zorunluluk bulunmuyor. Fakat valilikler hava sıcaklıklarını göz önünde bulundurarak özel araçlar için de kış lastiğini zorunlu kılma yetkisine sahiptir.
Kış lastiği takmama cezası, 2024 yılı için 4.069.- TL olarak belirlendi.
Yeni kış lastiği dönemi 1 Aralık 2024’te başlayacağı için 4.069 TL’lik cezanın yeni dönemde, 1 Ocak 2025 itibarıyla ceza tutarının yeniden değerleme oranı olan yaklaşık %44 artması bekleniyor.
Kış lastiği dönemi 1 Nisan 2025’e kadar süreceği için yeni yıl ile birlikte farklı tutarda bir cezanın kesilmesi mümkün olacak. Eğer kış lastiği takmadığınız için ceza yediyseniz bu cezayı erken ödeyerek indirim kazanabilirsiniz. Her trafik cezasında olduğu gibi kar lastiği uygulamasında da ilk 15 günlük süre için %25 indirim uygulanıyor.
Kış lastikleri, yazın kullanılanlara göre farklı özellikler taşır. Bununla birlikte kendi arasında farklı özellikler taşıyan kış lastikleri de mevcuttur. Peki, ideal kış lastiği özellikleri nasıl olmalı?
Kış lastikleri çok sayıda derin oluğa sahip olmalıdır. Bu sayede yağışlı havalarda yola daha iyi tutunabilirler. İmal edildikleri kauçuk ise yumuşak olmalıdır. Böylece soğuk hava şartlarında bile lastikler ısınabilir ve herhangi bir sorun yaşamadan araç hareket edebilir. Buna ek olarak: Ülkemizdeki kış lastiği diş derinliği için yasal limit 1.6 mm’dir.
Kış lastiği alırken dikkat edilmesi gerekenler arasında ilk sırada, araçla uyumlu bir lastik seçmek vardır. Sürücülerin kullandıkları araç markasının önerdiği lastikler en iyi lastiklerdir. Bunun dışında herhangi bir seçeneğin tercih edilmesi kesinlikle önerilmez. Sürücüler, kış lastiği ile ilgili bilgi almak için markalarının sitelerini veya satış sırasında verilen katalogda yer alan bilgileri, incelemelerinde yarar vardır.
RMA (Rubber Manufacturers Association) ve ASTM şartlarını sağlayan, üzerinde M+S veya kar tanesi sembolünü taşıyan lastikler, kış lastiği olarak kabul edilir.
Bir lastiğin kış lastiği olup olmadığını anlamanın kolay yollarından bir diğeri de üzerindeki desenleri incelemektir. Ayrıca bu desenlerin mevsim koşulları dahilinde yol tutuşunu artırmak için de etkisi vardır.
Yol tutuşunu artırmak için kış lastikleri, genellikle ince lamelli ve geniş bloklu sırt desenine sahip olacak şekilde tasarlanır. Desenlerin şeklinin yanı sıra lastikte oluşturduğu derinlik de önemlidir.
Yağışlı havalarda daha verimli bir yol tutuşu için derin oluklu desene sahip lastikler daha çok önerilir. En doğru desen ve derinlik ölçüsü için ise üreticinin verdiği bilgiler dikkate alınmalıdır.
Yazın kış lastiği kullanmak;
Kışlık lastikler +7 derecenin altında, ıslak ve kuru hava koşullarında performansı artırır. Kuru yollardan kaygan yollara geçişte aracı yolda tutar, kayma ve kaza risklerini azaltır.
Kış lastikleri aracın gaza basıldığında ya da fren yapıldığında ani tepki vererek kaymasını önlerken bir parça aracı zorlarlar. Bu zorlama da yazın kullandığınız lastiklere göre biraz daha fazla yakıt harcanmasına neden olabilir. Fakat kış lastiği kullanmayarak bir başka araca ya da kaldırıma çarpmanız ise araca ve size çok daha fazla masrafa neden olacağı da bir gerçektir.
Çift ya da tek lastik değişimi doğru kabul edilmez. Aracın kaymasını ve savrulmasını önlemek için 4 lastik de aynı marka ve desende olmalıdır.
Çekiş güçleri daha fazla olan 4x4 araçların kalkışlardaki performansı daha güçlüdür. Fakat bu, buzlu yüzeylerde ve durma anlarında sorun yaşamayacakları anlamına gelmez. Bu yüzden evet, kış lastiği 4x4 araçlar için de gereklidir.
Lastik ömrü, bir lastiğin güvenli bir şekilde kullanılabileceği süreyi ifade eder. Kauçuk malzemeden yapılan lastikler, zamanla kullanıma ve dış etkenlere bağlı olarak aşınır, yıpranır Bu aşınmalar ve yıpranmalar, aracın yol tutuşunu zayıflatarak çeşitli riskleri ortaya çıkarır. Dolayısıyla daha uzun ömürlü lastikler satın alınmalı ve ömrü biten lastikler yenileriyle değiştirilmelidir.
Kış lastiği ömrü ise kullanıma ve markaların kalitesine göre değişiklik gösterir. Araçla gidilen yolun mesafesi ve geçilen yolların zemin özellikleri de lastiğin ömründe etkilidir. Kullanım ömürleri genellikle 5 yıldır. 5 yıl dolmadan da aşınan lastikler mutlaka değiştirilmelidir.
Yanlış şekilde “kar lastiği” olarak da bilinen M+S kış lastiği, hem fren hem de çekiş özelliği arttırılmış kış lastiğidir. Aslında kar lastiği ile M+S lastik tamamen farklıdır. Kar lastiği, tamamen kar üzerinde hareket edebilmek için tasarlanmıştır ve çok daha farklı bir teknolojiye sahiptir.
M+S lastik ise kauçuktan imal edilmiştir ve kış şartları için özelleştirilmiştir. Son olarak M+S lastiklerin çok sık don görülen bölgelerde kullanılması şiddetle önerilir.
Kış lastiklerini araçtan çıkardığınız zaman en çok dikkat etmeniz gereken konu depolamadır.
Dilimize İngilizceden çevirilen “kış lastiği” sözcüğü yanlış bir çeviri ile “kar lastiği” olarak da kullanılır. Ancak doğrusu kış lastiğidir. Çünkü sadece karda ilerlemek üzere üretilmiş bir lastik türü yoktur.
Yağmurlu, buzlu, karlı, soğuk zeminde yol tutuşu sağlayan farklı ölçü ve tutunma kabiliyeti özelliğinde üretilen lastiklerin tamamına kış lastiği denir.
Kış aylarında karlı veya buzlu şartların görüldüğü bir bölgede yaşıyorsanız, yola çıkarken, hava şartlarına dikkat etmeniz ve sürüşünüzü buna göre ayarlamanız gerekir.
Güvende olmak için, aracınızı yavaş kullanmanız, daha hafif fren yapmanız ve araçlar arasında daha fazla mesafe bırakmanız gerekir ama muhtemelen en önemlisi kış ya da "kar" lastikleri taktırmanızdır.
Kış lastiği, havaların soğumaya başladığı, aşırı yağış, kar ve buzlanmanın görüldüğü aylarda aracın yola daha iyi tutunmasını, kaymadan ilerleyebilmesini sağlar.
Kar zinciri ise aşırı kar yağışı olduğunda lastikle zemin arasında bir tutunma köprüsü kurarak kaymayı engeller. Ancak kış lastiği yerine bir kışı zincirle geçirmek doğru değildir.
Çünkü zincir, uzun süreli kullanımda hem aracın alt kısmına hem de lastiklere zarar verir.
Zincir, sadece aşırı kar yağışında kış lastiği ile birlikte kullanılması gereken bir güvenlik önlemidir.
Kış lastikleri, düşük sıcaklıklarda lastiğin esnekliğini koruyacak bir kauçuktan üretilmiştir. Dört mevsim ve yaz lastikleri, sıcak iklimler için yapılmış ve yolda ortaya çıkan ısıya dayanacak şekilde tasarlanmıştır. Donma sıcaklığına uygun olarak tasarlanmamışlardır ve soğuk iklimlerde sertleşirler. Bir lastik sertleştiğinde, hızlanmak veya durmak için ihtiyacınız olan gerekli çekiş gücünü sağlayamaz.
Kış lastiklerinin sırt desenleri, dört mevsim ve yaz lastiklerininkinden çok farklıdır. Daha fazla yarıkları ve girintileri olan daha derin dişleri vardır. Girintiler, buzu aşındırma görevi gören küçük yarıklardır. Bu özellikler bir araya geldiğinde, lastiğin kara daha derinlemesine girmesine, buzda daha iyi yol tutmasına ve neticede daha kontrollü araç kullanmak mümkündür.
Bu özellikler, kış lastiklerinin, öngörülemeyen kış yollarında, aracın yol tutuşunu sağlamasına yardımcı olur. Yumuşak kauçuk bileşim, kaygan yolda lastiğin yolu tutmasına yardımcı olur; daha derin sırt deseni kara daha derin girebilmesini sağlar; bu lastiklere özel desenler ise su ve sulu karın lastiğin altından atılmasına yardım eder. Sonuçta, aracınızın, kar lastikleriyle kayma ihtimali, dört mevsim lastikleriyle olduğuna kıyasla daha düşüktür, aynı zamanda, daha çabuk hızlanmanızı ve durmanızı da sağlarlar.
Aracınızın önden veya arkadan çekişli oluşundan bağımsız olarak, kış lastiklerinin tüm tekerleklere takılması en iyisidir. Öncelikle, sadece iki lastiği değiştirdiğinizde, bütün takımın sağlayacağı yol tutuş, durma ve viraj alma avantajlarının bir kısmını kaybedersiniz. Ne tür bir araç kullanıyor olursanız olun, arkaya da takmadığınız takdirde, asla öne iki tane kış lastiği takmayın. Sadece ön tekerleklere kış lastiği takmak, kış şartlarında fren yaparken veya viraja girerken arka lastiğin yol tutuşunu kaybetme riskini artırır. Çünkü arka tekerlekler ön tekerleklere oranla daha az yol tutarlar; böyle bir durumda da arka tekerlekler kayabilir.
Peki kış lastiklerini sadece arka tekerleklere takabilir miyiz? Özellikle de aracınız arkadan çekişliyse, bu yeterli olmaz mı? Unutmayın ki, arkadan çekişli bir araçta, ön tekerlekler arabayı yönlendirir, arka tekerlekler ise gücü sağlar. Dolayısıyla, eğer arka lastikleriniz yolu tutarken ön lastikler tutamazsa, kış şartlarında aracınızı istediğiniz yöne çevirmek zor olacaktır.
Kış lastiğinin avantajlarına geçmeden önce çoğu kimse tarafından bu lastik türünün kar lastiği olarak adlandırıldığını ve bu tabirin yanlış olduğunu ifade edebiliriz. Sürücülerin kış lastiğinden farklı olarak karlı yollarda güvenli bir seyir durumunda olmaları için kar lastiği kullanılmamaktadır.
Hava sıcaklığının 5-7 °C’lerin altına düştüğü mevsimlerde tümüyle (kar, yağmur, kuru şartlarda) kış lastiği kullanılmaktadır. Fakat farklı tedbirler (zincir takma, vb.) alınarak özellikle karlı ve buzlu yollarda sürüş güvenliği artırılabilir. Kış lastiğinin avantajları ise şu şekildedir:
.png)